ارز دیجیتال چیست؟

ارز دیجیتال (Digital currency) یک واحد پولی است که ماهیت فیزیکی ندارد. دسترسی به ارزها از طریق اتصال به اینترنت ممکن می‌شود. ارزهای دیجیتال فرایندهای انتقال‌های بین‌المللی پول و انجام تراکنش‌های پرداخت را به‌صورت آنی انجام می‌دهند.

ارز دیجیتال به دو دسته اصلی متمرکز و غیر‌متمرکز  تقسیم میشود. نوع متمرکز ارزهای دیجیتال توسط دولت‌ها یا سازمان‌ها کنترل می‌شود و نوع غیرمتمرکز این دارایی‌ها، هیچ شخص، نهاد یا گروهی مسئول کنترل ارزها نیست. در ادامه‌ی این مقاله که توسط گروه مالی پرواز تهیه شده است درباره‌ی چگونگی کارکرد رمزارزها توضیح داده میشود.

مزایای ارزهای دیجیتال

1. سادگی انجام معاملات

معاملات ارز دیجیتال را میشه از طریق صرافی های انلاین معتبر به اسانی و امنیت کامل انجام داد. شما میتونین از طریق یک صرافی ارز دیجیتال و با پول های رایج کشور و از طریث همه کارت های بانکی تنها با ثبت نام در یک صرافی ارز دیجیتال شروع به خرید و فروش رمز ارزها در هفت روز هفته و 24 ساعت شبانه روز کنین. در برخی از کشور ها نیز دستگاه های ATM برای خرید و فروش برخی ارزها مثل بیتکوین، لایت کوین و اتریوم با پول نقد و یا کارت بانکی وجود دارد.

2. امنیت بسیار بالا

ارز های دیجیتال بر پایه فناوری بلاک چین و بصورت غیر متمرکز فعالیت میکنن و امینت را برای کاربران تامین میکنن که یکی از مهمترین مزیت های ارز دیجیتال هست. امنیت ارزها بیشتر از طریق میزان نرخ هش تامین میشه و با افزایش نرخ هش امنیت شبکه نیز افزایش پیدا میکنه. هش به میزان سرعتی گفته میشه که ماینر در آن بازه اقدام به حل الگوریتم هش پاداش میکند.

یکی از دلایل بالا بودن امنیت ارزهای دیجیتال این هستش که تراکنش های مربوط به اون ها در نود ها یا گره هایی در سرتاسر دنیا ذخیره میشن و حتی اگه یکی از این نود ها دستکاری یا هک بشه عملا هیچ اسیبی به کل شبکه وارد نمیشه. در حالیکه در بانک های مرکزی تنها از یک نود برای ثبت تراکنش ها استفاده میشه و هک اون کل سیستم عملیاتی بانک های مربوط به اون رو مختل خواهد کرد.

3. زمان تسویه و کارمزد کم

برخی از مردم ارزدیجتال را برای سرمایه گذاری میخرند ولی افرادی هستن بخاطر کارمزد بیشتر بانک ها برای مبادلات مالی از ارزهای دیجیتال استفاده میکنن و از طریق ارزهایی مثل لایت کوین، ریپل و سایر ارزها اقدام به انتقالات میکنن و با کارمزد در حد چند تومان و در زمان چند ثانیه تا چند دقیقه مبادله انجام میشه. در صورتی که در بانک ها هزینه حواله بیشتر بوده و از 2 تا 5 روز کاری زمان میبرد.

نکته مهمی که باید در این زمینه بهش اشاره کنیم این هستش که در ارزهای دیجیتال وقتی شما یک تراکنشی رو انجام میدین، مهم نیست که چه مقدار سرمایه رو میخواین انتقال بدین، همیشه یک مقدار ثابت کارمزد رو پرداخت خواهید کرد.

4. سرمایه گذاری پر سود

بیت کوین درابتدای راه اندازی ارزش چندانی نداشت و در طول این سال‌ها با محبوبیت در بین مردم جهان و شرکت های بزرگ قیمت آن از چند دهم سنت تا چند هزار دلار افزایش یافت و طبق امار جهانی بهترین دارایی در 12 سال گذاشته است. برخی از الت کوین ها هم از بیت کوین عقب نمانده و از قیمت اولیه خود ارزش بیشتری دارن و حتی در مواقعی بهتر از بیت کوین عمل کرده و زمانی هم هست که ارزی به شدت سقوط قیمتی داشته که میتوان گفت این نوسانات زیاد قیمتی از ویژگی های ارز دیجیتال به حساب میاد.

5. قابلیت انتقال به هر جای دنیا

برای ارزهای دیجیتال یک موقیعت مکانی خاصی تعیین نشده و هیچ محدوده یا نقطه مشخصی برای تبادلات اون ها وجود نداره و هر فردی در هر جای جهان میتونه بدون هیچ مشکل یا هماهنگ با سازمانی سرمایه خودش رو بصورت ارزهای دیجیتال به هر کشوری در زمان سریع انتقال دهد. انتقال پول های برون مرزی هزینه زیادی داشته و زمان انجام این انتقال زیاد بوده در حالیکه در ارزهای دیجیتال شما همچین مشکلی نخواهید داشت.

6. خرید و فروش 24 ساعته

بازار های سهام فقط در روز های کاری از ساعت 9:30 تا 16:30عصر فعالیت داشته ولی در ارزهای دیجیتال شما می تونین بصورت 24 ساعت شبانه روز و هفت روز هفته خرید و فروش ارزهای دیجیتال رو از طریق صرافی های ارز دیجیتال انجام بدین.

معایب ارزهای دیجیتال

1. نبود نظارت و قوانین تنظیم شده

همینطور که گفتیم ارزهای دیجیتال بدون نظارت و بصورت غیرمتمرکز فعالیت میکنن و همین امر باعث شده تا برای هر فردی امکان ساخت یک ارز دیجیتال در بلاک چین فراهم شده و هیچ تضمینی در کیفیت و کارآمد بودن آن ارز و همچنین امنیت آن وجود نداشته باشه و هیچ سازمانی و مقرارتی برای آن تنظیم نشده و برخی از افرادی که آگاهی لازم را در این حوزه دارن از این موضوع سو استفاده کرده و اقدام به کلاهبرداری میکنن.

2. طرفدار و سرمایه گذار کم

با توجه به اینکه از شروع ارزهای دیجیتال تقریبا 11 سال می گذرد و تقریبا 3 سال هست که ارزهای دیجیتال به صورت فراگیر در جهان رایج شده ولی نسبت به سایر بازار های مالی افراد بسیار کمی تمایل به سرمایه گذاری در این حوزه را داشته و طبق آمار نشان داده شده فقط 8 درصد مردم آمریکا میل به سرمایه گذاری در بازار های ارز دیجیتال را دارن و این نشان میده که این بازار هنوز برای تبدیل شدن به یک بازار محبوب و اصلی کاربران چالش های زیادی خواهد داشت.

3. بازار پر ریسک و پر از کلاهبرداری

از معایب دیگر این بازار میشه به کلاهبرداری اشاره کرد که بسیار زیاد است. چون نوع فعالیت این بازار بطوری است که هیچ سازمان یا نهادی آن را کنترل نمیکنه و از طرفی هم این بازار بروی بستر اینترنت و شبکه است. همین موضوع باعث شده تا هکر ها و سارقین بدون هیچگونه مشکل و پیگیری های قضایی به کار خود ادامه بدن. اگر از کیف پول یک نفر پولی برداشته و هک بشه این فرد به هیچ نهادی نمیتونه شکایت بکنه و سرمایه از دست میره.

4. نوسانات شدید قیمتی

با توجه به اینکه افراد بسیار کمی در این بازار ها سرمایه دارن و در کل مقدار سرمایه موجود در کل بازار نسبت به سایر بازار ها کم هست افرادی هستن که با اوردن سرمایه بزرگ و خرید یک ارز باعث افزایش چند صد درصدی آن ارز شده و بعد از اینکه به سود بزرگی رسیدن با فروش آن ارز در بالاترین قیمت باعث دامپ و ریزش شدید ارز میشن و در این وسط افرادی که علم کافی برای زمان و نقطه خرید و فروش را نداشته ضرر میکنن. برای فعالیت در این بازار ها باید به بازار تسلط داشته و استراتژی و مدیریت سرمایه را بلد باشیم تا منجر به ضرر نشویم.

5. استفاده از ارزهای دیجیتال در فعالیت های غیرقانونی

ایراد دیگه ای که میشه به ارزهای دیجیتال وارد کرد این هستش که خیلی از سازمان های تروریستی و گروهک های غیرقانونی میتونن به راحتی خرید و فروش سلاح های خودشون رو با ارزهای دیجیتال انجام بدن، بدون اینکه بشه به راحتی اون ها رو ردیابی کرد. ای مورد یکی از بزرگترین ایراد هایی هستش که به ارزهای دیجیتال وارد میکنن.

رمزارزها چگونه کار می‌کنند؟

رمز ارزها برای اجرای تراکنش‌های خود، مدل‌های مختلفی را به کار می‌گیرند. به عنوان نمونه بیت کوین از مدل اثبات کار استفاده می‌کند که طی آن استخراج‌کنندگان یا ماینرها تراکنش‌ها را تایید می‌کنند.

این مدل‌های مختلف در بلاک چین‌ها که با نام الگوریتم‌های اجماع شناخته می‌شود، نحوه به اتفاق نظر رسیدن مشارکت‌کنندگان شبکه را در مورد تایید کردن یا نکردن یک تراکنش در شبکه تعیین می‌کنند.

تراکنش‌ ارزهای دیجیتال به صورت همتا به همتا (P2P) عمل می‌کند ، که این باعث از بین رفتن واسطه ها میشود.

مسئولیت نظارت بر شبکه ارزهای دیجیتال و تامین امنیت آن توسط نودها تامین می‌شود. نودها در شبکه‌های مختلف به روش‌های مختلفی انتخاب می‌شوند. برای مثال در بیت کوین، استخراج‌کنندگان یا ماینرها هستند که این مسئولیت را بر عهده دارند، در ایاس و ترون درباره انتخاب این نودها رای‌گیری می‌شود و در شبکه‌های اثبات سهام، هر کسی که بخشی از سکه‌هایش را در شبکه به صورت سهام قفل کرده باشد، می‌تواند در مورد تراکنش‌ها تصمیم‌گیری کند.

ارزهای دیجیتال چه تفاوتی با پول‌های معمولی دارند؟

برخی ویژگی‌های منحصر به فرد سبب ایجاد تمایز بین ارزهای دیجیتال و پول‌های معمولی شده است. البته تمام این ویژگی‌ها در همه ارزهای دیجیتال وجود ندارد و می‌توان استثنائاتی را نیز مشاهده کرد.

اولین ویژگی ارزهای دیجیتال غیرقابل برگشت بودن تراکنش‌هاست. اگر انتقال ارز دیجیتالی را انجام دهید و تراکنش شما تایید شود، دیگر نمی‌توانید آن را برگردانید و این کار تنها در صورتی امکان‌پذیر خواهد بود که گیرنده مایل به انجام این کار باشد. اما این شیوه در بانک‌ها متفاوت است. اگر شما به اشتباه پولی را به حساب شخصی دیگر انتقال داده باشید، در نهایت با پیگیری قضایی می‌توانید آن را پس بگیرید. اما اگر بیت کوین یا ارز دیجیتال دیگری را اشتباها به آدرس دیگری بفرستید، باید بیخیال آن شوید!

دومین ویژگی منحصربفرد ارزهای دیجیتال ناشناس بودن یا نیمه ناشناس بودن آن‌هاست. آدرس کیف پول‌ها که همان نقش شماره کارت یا شماره حساب را در حساب‌های بانکی دارند، شامل اطلاعات هویتی شما نمی‌شوند. این آدرس‌ها که از رشته عبارات حروف و اعداد تشکیل شده‌اند را تنها با بررسی تاریخچه تراکنش‌ها و تحلیل‌های عمیق می‌توان به هویت افراد پیوند زد. البته برخی ارزهای دیجیتال پیگیرگریز و حریم خصوصی محور مانند مونرو، زی‌کش و گرین طوری طراحی‌ شده‌اند که شناسایی هویت را خیلی سخت و تقریبا غیرممکن می‌کنند.

سومین ویژگی رمزارزها جهانی یا فرامرزی بودن آن‌هاست. ارسال پول به نقاط مختلف دنیا ممکن است با سیستم‌های فعلی تا چندین روز طول بکشد ولی ارزهای دیجیتال این کار را در عرض چند دقیقه می‌توانند انجام دهند. ارزهای دیجیتال محدودیت مرزی نمی‌شناسند و آن‌ها را می‌توان از هر نقطه‌ای در دنیا به نقطه دیگر فرستاد.

چهارمین ویژگی امنیت ارزهای دیجیتال است. این امنیت در مبادلات درون شبکه‌ای توسط قدرت هش به اشتراک گذاشته شده توسط افراد (در سیستم‌های اثبات کار) تامین می‌شود. از طرفی سیستم رمزنگاری کلید عمومی و کلید خصوصی این امکان را به اشخاص می‌دهد که خودشان کنترل پول‌های دیجیتالشان را بر عهده بگیرند و شخص دیگری نتواند به آن‌ها دسترسی پیدا کند.

پنجمین ویژگی که رمزارزها را نسبت به پول‌‌های معمولی متمایز کرده، انحصاری نبودن آن‌هاست. افراد برای اینکه بتوانند از شبکه‌های ارز دیجیتال مختلفی مانند بیت کوین، اتریوم، لایت کوین و غیره استفاده کنند، نیازی نیست از شخص یا گروه و سازمانی اجازه بگیرند. آن‌ها می‌توانند کل تاریخچه تراکنش‌ها را دانلود کرده و خودشان بدون نیاز به کسب اجازه اقدام به ارسال یا دریافت ارز دیجیتال کنند.

انواع ارز دیجیتال

ارزهای دیجیتال به جز بیت کوین را می‌توان به دو دسته آلت کوین‌ها و توکن‌ها تقسیم کرد. آلت کوین‌ها یا همان کوین‌ها هر کدام بلاک چین مخصوص خودشان را دارند. بخشی از کوین‌ها از کدهای اولیه بیت کوین ساخته شده‌اند و یا به اصطلاح فورکی از بیت کوین هستند. این‌ها با اعمال اصلاحات جزئی در متغیرهایی مانند تعداد سکه‌ها، الگوریتم استخراج، زمان ایجاد بلاک‌ها و غیره از بیت کوین به وجود آمده‌اند.

برخی کوین‌های دیگر مانند اتریوم، ریپل و ویوز شبکه خود را بدون استفاده از کدهای بیت کوین ساخته‌اند. این بلاک چین‌ها اغلب برای کاربردهای بیشتری به جز پول دیجیتال ایجاد شده‌اند.

توکن‌ها دسته دیگری از ارزهای دیجیتال هستند که بر بستر یک پلتفرم مانند اتریوم یا ویوز و ایاس ساخته می‌شوند. آن‌ها بلاک چین جداگانه‌ای ندارند و برای اجرای تراکنش‌های خود از قدرت بلاک چین اصلی کمک می‌گیرند.

توکن‌ها طی عرضه اولیه سکه یا همان ICOها در ازای تامین سرمایه جمعی به سرمایه‌گذاران اعطا می‌شوند. توکن‌ها کاربردهای مخصوص خودشان را دارند و نمی‌توان آن‌ها را به چشم یک ارز دید. خود توکن‌ها نیز به دو دسته توکن‌های اوراق بهادار و توکن‌های کاربردی تقسیم می‌شوند.

ارزهای دیجیتال معروف

در حال حاضر بیش از ۲,۲۰۰ ارز دیجیتال در بازار وجود دارد که بیشتر آن‌ها پروژه‌های مرده یا رهاشده هستند. در طول تاریخ ۱۰ ساله ارزهای دیجیتال، برخی از آن‌ها از همان ابتدای ورود به بازار جایگاه خود را در رده‌های بالای جدول ارزشمندترین‌ها حفظ کرده‌اند.

بیت کوین

بیت کوین مشهورترین و قدیمی‌ترین ارز دیجیتال است که همیشه در کانون توجهات قرار داشته است. از زمان ساخت این ارز دیجیتال توسط ساتوشی ناکاموتو بیش از ۱۰ سال می‌گذرد و از آن زمان تاکنون جایگاه نخست را بین ارزهای دیجیتال از دست نداده است.

اتریوم

ایده اتریوم در سال ۲۰۱۳ توسط ویتالیک بوترین مطرح شد. عرضه اولیه سکه آن در سال ۲۰۱۴ به وقوع پیوست و شبکه آن در جولای ۲۰۱۵ راه‌اندازی شد. اتریوم از همان ابتدا با ایده‌های نوآورانه ظاهر شد. ارز دیجیتال این پلتفرم اتر (ether) نام دارد و از اتریوم برای ساخت توکن‌ می‌توان استفاده کرد.

دلیل محبوبیت ارزهای دیجیتال

ارزهای دیجیتال به دلیل بازار پرنوسان‌شان، فناوری که در آن‌ها به کار رفته و همچنین ایده‌های آزادی‌خواهانه‌ای که دارند، به سرعت بین مردم به محبوبیت بالایی دست یافتند.

بازار ارزهای دیجیتال به دلیل نوپایی آن‌ها، نوسانات زیادی دارد و ممکن است در یک روز قیمت یکی از آن‌ها تا چندصد درصد رشد کرده و یا چند ده درصد ریزش کند.

فناوری به کار رفته در ارزهای دیجیتال با به کارگیری علم رمزنگاری که پایه آن ریاضیات است، امکان تقلب را از افراد می‌گیرد و سیستم‌های پرداختی را در جهت راستگویی تشویق می‌کند.

علاوه‌ بر این، باعث کنار گذاشتن واسطه‌ها باعث شده تا افرادی که نسبت به سیستم‌های مالی سنتی بدبین بودند نیز به سمت ارزهای دیجیتال متمایل شوند.

جمع بندی

در این مقاله سعی کردیم شما را با مفهوم  ارزهای دیجیتال آشنا کرده و مزایا و معایب ارزهای دیجیتال و همچنین چگونگی کارکرد آن را توضیح دهیم. هدف گروه مالی پرواز کمک کردن به شما برای سرمایه گذاری  بهتر است.