طبیعت و ساختار بازارهای مالی در طی زمان تغییر می‌کند. ارزهای دیجیتال یک نوآوری شگرف نسبت به اشکال سنتی دارایی‌های مالی هستند و معیارهای تجزیه‌وتحلیل مالی مرسوم در بازارهای مالی سنتی برای درک و تحلیل بازار رمزارزها کافی نیستند. در نتیجه معامله‌گران و سرمایه‌گذاران باید دیدگاه دقیق‌تر و وسیع‌‌تری از شرایط بازار داشته باشند تا بهترین و بهینه‌ترین تصمیم را بگیرند و از فرصت‌های بی‌شمار این بازار استفاده کنند. اگر در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت دارید احتمالا راجع به تحلیل آنچین (On-Chain Analysis) شنیده‌اید. در این مقاله که توسط گروه مالی پرواز تهیه شده است به معرفی تحلیل آنچین، تاریخچه مختصری از تحلیل آنچین، انواع داده‌های آنچین، کاربردها و محدودیت‌های آن پرداخته‌ایم.

تحلیل آنچین

ارزهای دیجیتال از تکنولوژی بلاک‌چین برای ثبت اطلاعات و داده‌ها استفاده می‌کنند. بارزترین مشخصه‌ی شبکه‌های غیرمتمرکز مانند بلاک‌چین این است که داده‌های شبکه از طریق دفتر کل توزیع شده (DLT) در دسترس عموم قرار می‌گیرند. همین ویژگی، بلاک‌چین را برای علم داده و یادگیری ماشین بسیار مطلوب کرده است به‌طوری که از استخراج این داده‌های ارزشمند دیدگاهی نو به نام تحلیل آنچین (On-Chain Analysis) یا تحلیل درون زنجیره‌ای پدید آمده است.

معامله گران و سرمایه‌گذاران با کمک تحلیل داده‌های آنچین، می‌توانند بینشی کلی از احساسات و رفتار افراد حاضر در شبکه به دست آورند. تحلیل آنچین ارز دیجیتال یک تجزیه‌وتحلیل تکنیکال از فاندامنتال‌های ارزهای دیجیتال است. تحلیل‌گران این بازار تلاش می‌کنند تا از طریق تجزیه‌وتحلیل معیارهای مختلف، درک خود را در مورد شبکه تقویت کنند؛ این امر باعث می‌شود تا تحرکات قیمتی یک ارز دیجیتال پیش‌بینی شود. به عبارت ساده، تحلیل آنچین یک ابزار بسیار قدرتمند و کارا برای بررسی و رصد فعالیت‌های صورت گرفته در شبکه است. تعداد آدرس‌های فعال/جدید، میزان تراکنش‌های صورت گرفته در شبکه، کارمزد تراکنش‌ها، فعالیت هولدرهای قدیمی و فعالیت نهنگ‌ها تنها برخی از مواردی است که به واسطه این تحلیل قابل ثبت و ارزیابی است.

با وجود این‌ که دنیای تحلیل آنچین هنوز هم یک حوزه نوظهور در دنیای ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود، کاربرد آن در بازار واقعاً چشمگیر است. تحلیل آنچین به تحلیلگران کمک می‌کند دیدگاه وسیع‌تر و دقیق‌تری از شرایط بازار داشته باشند و با استفاده از این تحلیل در کنار تحلیل اقتصاد کلان، تحلیل تکنیکال و پرایس اکشن استراتژی‌های معاملاتی و مدیریت پوزیشن‌های خود را تقویت کنند.

تاریخچه تحلیل آنچین

اکثر ابزارها و معیارهای پیچیده آنچین در چند سال اخیر به وجود آمده‌اند. اولین معیار توسط یک کاربر با نام کاربری ByteCoin با عنوان coin days destroyed (CDD) در سال 2011 ایجاد شد. این شاخص برای ردیابی فعالیت در شبکه بیت‌کوین معرفی شده است. CDD به تعداد روزهایی اشاره دارد که یک کوین به صورت غیرفعال در یک کیف پول نگهداری می‌شود.

در سال 2014، یکی دیگر از کاربران پلتفرم Bitcoin Talk با نام کاربری Gbianchi معیاری را معرفی کرد که در حال حاضر با عنوان ارزش شبکه (Network Value) شناخته می‌شود. در همان سال، شخصی با عنوان جان راکلیف (Jon Racliff)  معیارHODL waves  را معرفی کرد.

یکی دیگر از اولین معیارهای آنچین که به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت، نسبت ارزش شبکه به تراکنش (NVT: Network Value to Transactions) بود که توسط کریس برنیسک (Chris Burniske) و جک تاتار (Jack Tatar) در تابستان ۲۰۱۷ برای تعیین ارزش کاربردی (Utility Value) یک ارز دیجیتال ایجاد شد. با مقایسه ارزش شبکه با حجم تراکنش‌های ثبت شده در بلاک چین، می‌توان تشخیص داد که چه زمانی یک ارز دیجیتال بیش از حد ارزش‌گذاری شده یا به اصطلاح حباب دارد.

اوایل سال ۲۰۱۸ نسخه دیگری از مدل NVT با استفاده از میانگین حجم تراکنش‌ها توسط شخصی با نام دمیتری کالیچکین (Dmitry Kalichkin) با عنوان NVM ارائه شد. مدل NVM بر اساس نسبت ارزش شبکه به قانون متکالف (Metcalfe) به‌دست می‌آید. در همان سال، نسخه جدید و به‌روزی از مدل HODL waves توسط  Dhruv Bansal و هم‌چنین چند شاخص مهم دیگر معرفی شدند.

دسته‌بندی داده‌های آنچین

انواع مختلفی از داده‌های آنچین وجود دارد که می‌توان آن‌‌ها را به شرح زیر طبقه‌بندی کرد:

داده‌های خام آنچین:

داده‌های خام آنچین معمولاً اطلاعات مفیدی برای تعیین سطح توسعه یک شبکه در اختیارمان قرار می‌دهد. این اطلاعات معمولاً شامل برخی از ساده‌ترین شاخص‌ها است از جمله این موارد می‌توان تعداد تراکنش‌های یک زنجیره، حجم تراکنش‌های یک زنجیره و تعداد آدرس‌های فعال یک بلاک چین، همچنین تعداد کیف پول‌هایی که موجودی آن‌ها صفر نیست و همین‌طور مجموع کیف پول‌هایی که مقداری مشخص  توکن در آن‌ها نگهداری می‌شوند را  نام برد. این دست از داده‌ها حتی با یک مرورگر بلاک‌چین ساده نیز قابل دسترس است. در عین سادگی این داده‌ها، می‌توان اطلاعات مفیدی نسبت به یک بلاک چین به دست آورد و همواره داده‌های خام به شکل یک نقطه شروع عالی عمل می‌کنند.

 Number of Transactions per Sec

توجه به این نکته مهم است که تعداد آدرس‌ها با تعداد کاربران متفاوت است، زیرا یک کاربر یا سازمان (به‌عنوان مثال صرافی) می‌تواند چندین آدرس داشته باشد. درنتیجه، نگاه ساده به انتقال بیت‌کوین بین کیف پول‌ها می‌تواند گمراه‌کننده باشد.

 فرض کنید یک نفر ۱۰ بیت‌کوین در یک آدرس دارد و آن را به 10 آدرس تک بیت‌کوینی جدید تقسیم می‌کند. آن‌ها ممکن است این کار را به دلایل امنیتی انجام دهند. با نگاهی به داده‌های خام آنچین به اشتباه به این نتیجه می‌رسیم که یک نفر ۱۰ بیت‌کوین فروخته است و ۱۰ دارنده کوچک‌تر جدید ظاهر شده‌اند. اینجاست که داده‌های نهادی یا Entity وارد عمل می‌شود.

داده‌های نهادی و هویتی:

داده‌های نهادی اطلاعاتی هستند که برای پیوند کیف‌پول‌ها به‌عنوان مثال  کیف‌پول‌هایی با الگوهای ارسال یا دریافت خاص، به یک نهاد واحد که می‌تواند یک شخص یا یک سازمان باشد استفاده می‌شود. به‌عبارت دیگر، این نوع داده‌ها بیشتر در تلاش‌اند تا کیف پول‌های مؤسسات و افراد را شناسایی کنند. بنابراین این نوع داده شرایطی را فراهم می‌کنند تا یک کاربر بتواند متوجه شود که یک مؤسسه یا فردی خاص در حال خرید، فروش و یا نگهداری است یا موجودی بیت‌کوین در صرافی‌ها در حال کاهش یا افزایش است که می‌تواند به کاربران نشان دهد آیا هولدرهای بلندمدت در حال انباشت هستند یا خیر.

 به عبارت ساده‌تر با داده‌های نهادی می‌توان فعالیت نهنگ‌های بازار یا بازیگران اصلی در حوزه ارزهای دیجیتال را دنبال کرد.

داده‌های تجمیعی:

در حالی که معیارهای ساده بینش‌هایی را در مورد مبانی و پیشرفت شبکه ارائه می‌دهند، معیارهای آنچین تجمیعی، بینش دقیق‌تری از یک شبکه را به نمایش می‌گذارند. یکی از منابع نسبتا آسان برای درک، اما بسیار مفید نمودار امواج HODL است. این نمودار نشان می‌دهد که آخرین بار چه کسری از بیت‌کوین با عمرهای متفاوت در یک بازه زمانی خاص جابه‌جا شده است.

HODL Waves

داده‌های چرخه‌ای:

آخرین دسته از شاخص‌های آنچین داده‌های چرخه‌ای هستند که برای نشان دادن موقعیت‌ بیت‌کوین در یک چرخه طراحی شده‌اند. برای مثال این داده‌ها به کاربران نشان می‌دهند آیا بیت‌کوین بیش از حد ارزش‌گذاری شده است یا قیمت آن از ارزش واقعی کمتر است.

بسیاری از داده‌های چرخه‌ای، معیارهای ترکیبی هستند یعنی از تلفیق داده‌های بازار و آنچین به‌دست می‌آیند. یکی از قدیمی‌ترین معیارهای ترکیبی، نسبت ارزش بازار بیت‌کوین به ارزش واقعی (MVRV) است.

Market Value to Realized Value (MVRV)

کاربردهای تحلیل آنچین

ارزهای دیجیتال یک نوآوری شگرف نسبت به اشکال سنتی دارایی‌های مالی هستند و معیارهای تجزیه‌وتحلیل مالی مرسوم برای تحلیل این نوع جدید از دارایی‌ها کافی نیستند. همان‌طور که اشاره شد بلاک‌چین منبع داده بسیار منحصربه‌فردی را در اختیار تحلیل‌گران و معامله‌گران ارزهای دیجیتال قرار می‌دهد که برای سایر دارایی‌ها در دسترس نیست. سرمایه‌گذاران و معامله‌گران بازار ارزهای دیجیتال از تحلیل آنچین برای تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه خود استفاده می‌کنند.

صدها داده آنچین وجود دارند که هر یک از آن‌ها اطلاعات مختلفی را در اختیار کاربران قرار  می‌دهند. در ادامه تنها به معرفی مختصر چند مورد از کاربردهای تحلیل آنچین پرداخته شده است.

بررسی میزان فعالیت و تقاضا در شبکه:

به‌عنوان مثال تعداد آدرس‌های فعال و تعداد تراکنش‌ها دو نماینده برای سنجش میزان تقاضا و استفاده از شبکه بلاک‌چین هستند. هنگامی که تعداد آدرس‌ها و تراکنش‌های فعال به شدت افزایش می‌یابند، نشان‌دهنده افزایش تقاضا در شبکه است که معمولاً با افزایش قیمت ارتباط دارد.

Number of Active Addresses

بررسی رفتار سرمایه‌گذاران در بازار:

فرض می‌شود که پول هوشمند و سرمایه‌گذاران بزرگ (نهنگ‌ها) درک بهتری از متوسط جامعه نسبت به شرایط بازار و بیت‌کوین دارند. اصولا نهنگ‌ها در بازارهای خرسی زمانی که بیت‌کوین ارزنده است اقدام به خرید و انباشت می‌کنند و در بازارهای گاوی کوین‌های گران قیمت خود را می‌فروشند.

Accumulation Trend Score by Cohort

بررسی ارزندگی بیت‌کوین:

با استفاده از شاخص‌های زیادی از جمله شاخص Reserve Risk می‌توان تعیین کرد که آيا قیمت در حال حاضر کمتر از ارش واقعی بیت‌کوین است و یا بالاتر از ارزش ذاتی و واقعی است. به کمک این معیارها محدوده‌‌های قیمتی مناسب جهت خرید و فروش دارایی‌ها را شناسایی می‌شود.

Reserve Risk

شناسایی نواحی حمایتی و مقاومتی بازار:

شاخص‌هایی مانند Realized Price، Balanced Price و Delta Price  از معیارهای بسیار مهم و کاربردی در تحلیل آنچین به شمار می‌روند. این معیارها در بازارهای خرسی برای تعیین مناطق حمایتی مهم و محدوده‌های پرپتانسیل برگشت قیمت به کار می‌روند.

Realized Price, Balanced Price, Delta Price

محدودیت‌های تحلیل آنچین

تحلیل آنچین هم مانند سایر روش‌های تجزیه‌وتحلیل بازارها دارای محدودیت‌هایی است که در ادامه آن ها را تشریح خواهیم کرد:

• با توجه به سابقه محدود داده‌های تاریخی ارزهای دیجیتال، برخی از معیارها ممکن است با گذشت زمان دیگر قابل‌اعتماد نباشند یا تفسیرشان به‌دلیل وجود داده‌های متناقض تغییر کند.
• تحلیل‌ آنچین ممکن است برای معامله‌گران کوتاه‌مدت (Scalpers) کارایی چندانی نداشته باشد؛ زیرا این معیارها بیشتر برای چرخه‌های بلندمدت بازار سیگنال ارائه می‌کنند. این گروه می‌توانند از تحلیل آنچین به عنوان مکمل راه نخست تحلیل خود استفاده کنند زیرا در صورت استفاده درست از معیارهای این تحلیل قادر خواهند بود به دیدگاه درستی از شرایط بازار دست یابند و در کنار پرایس اکشن و تحلیل تکنیکال عملکرد بهینه‌تری داشته باشند.
• راه‌حل‌های افزایش مقیاس‌پذیری برای بیت‌کوین و اتریوم می‌توانند حجم تراکنش‌ها در شبکه لایه یک را تحت تاثیر قرار ‌دهند.

جمع‌بندی

بلاک‌چین منبع داده بسیار منحصربه‌فردی را در اختیار ما قرار می‌دهد که برای سایر دارایی‌‌های مالی در دسترس نیست. تمام داده‌های هر تراکنش از طریق دفتر کل توزیع شده در شبکه ثبت می‌شوند. و نکته مهم این است که تراکنش‌ها پس از ثبت در بلاک‌چین غیر قابل تغییر خواهند بود. همین امر باعث پیدایش تحلیل آنچین در بازار ارزهای دیجیتال شده است.

تجزیه‌وتحلیل درون زنجیره‌ای یا تحلیل آنچین (On-Chain Analysis) هنوز راه زیادی برای پیشرفت دارد اما در چند سال اخیر محبوبیت قابل‌توجهی به دست آورده است. این تحلیل می‌تواند یک ابزار بسیار قدرتمند برای تجزیه‌وتحلیل اصول بنیادی یک شبکه باشد. بسیاری از معامله‌گران از این روش به عنوان تنها روش و یا به عنوان مکمل روشی دیگر استفاده می‌کنند. با این حال، افراد علاقمند باید از آن به‌درستی استفاده کنند و به محدودیت‌ها و کاربردهای آن واقف باشند. هدف گروه مالی پرواز بالا بردن سطح دانش شما عزیزان است.